Τι είναι η Καλοήθης Υπερπλασία του Προστάτη;
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ) είναι η πιο συχνή ουρολογική πάθηση των ανδρών, καθώς συναντάται σε 1 στους 2 μετά την ηλικία των 50 ετών και σε ποσοστό άνω του 60% μετά την ηλικία των 65 ετών επηρεάζοντας την ποιότητα της ζωής τους.
Ο προστάτης είναι ένας αδένας σε σχήμα κάστανου, βάρους 10-20 γραμμαρίων και παράγει περίπου το 30% του σπερματικού υγρού, μέσα στο οποίο «κολυμπούν» τα σπερματοζωάρια.
Ο ρόλος του συνίσταται αφενός στην προώθηση του εκσπερματίσματος με την σύσπαση των μυών του, κι αφετέρου ενισχύει τη γονιμότητα των σπερματοζωαρίων, καθώς τα κάνει πιο ανθεκτικά στο όξινο περιβάλλον του γυναικείου κόλπου.
Η σταδιακή διόγκωση του προστάτη προκαλεί απόφραξη της ουρήθρας και δυσκολία εξόδου των ούρων από την ουροδόχο κύστη, καθώς βρίσκεται κάτω και μπροστά ( «προϊσταται» ) από την ουροδόχο κύστη περιβάλλοντας την ουρήθρα, με συνέπεια να προκαλούνται προοδευτικά επιδεινούμενες διαταραχές της ούρησης.
Η βαρύτητα των συμπτωμάτων δεν σχετίζεται απόλυτα με το μέγεθος του προστάτη, καθώς άνδρες με μεγάλο προστάτη μπορεί να έχουν ήπια ενοχλήματα, ενώ άνδρες με ήπια διογκωμένο προστάτη να έχουν πολύ έντονα συμπτώματα.
Ο βαθμός έντασης των δυσουρικών ενοχλημάτων επηρεάζεται, επίσης, από τη σύσταση του προστάτη (σκληρός ή μαλακός), από το αν αναπτύσσεται προς την κύστη ή όχι, και από το σχήμα του.
Και, βεβαίως, πρόκειται για καλοήθη πάθηση, όπως μαρτυρά και ο ορισμός της, κι όχι για καρκίνο.
Συμπτώματα
Αποφρακτικά
• Αίσθημα ατελούς κένωσης της κύστης και κατακράτησης ούρων
• Ελάττωση της ακτίνας των ούρων
• Ακράτεια από υπερπλήρωση (όπως όταν ξεχειλίζει ένα ποτήρι γεμάτο νερό)
• Αδυναμία ούρησης (επίσχεση ούρων)
• Δισχιδής ούρηση (σαν διχάλα ή σαν ποτιστήρι)
• Διακοπτόμενη ούρηση
• Στάγδην ούρηση
• Παρατεταμένη διάρκεια ούρησης
Ερεθιστικά
• Συχνουρία (ανάγκη για συχνές ουρήσεις)
• Νυκτουρία (αφύπνιση κατά τη διάρκεια της νύχτας για ούρηση)
• Καύσος
• Επιτακτικότητα (όταν ο ασθενής δεν μπορεί να αναβάλλει την ούρησή του και πρέπει να «τρέξει» στην τουαλέτα)
Διάγνωση
Η τακτική παρακολούθηση σε ετήσια βάση μετά τα 50 έτη, τόσο για τον έλεγχο της ποιότητας της ούρησης, όσο και για την πρώιμη ανίχνευση ενδεχόμενου καρκίνου του προστάτη, είναι απαραίτητη και περιλαμβάνει:
• Tη λήψη ιστορικού, αφενός για την πιθανότητα ύπαρξης παθήσεων που μιμούνται την ΚΥΠ, όπως το στένωμα της ουρήθρας, η ουρολοίμωξη, η νευρογενής κύστη, ο καρκίνος της κύστης, κι αφετέρου τη διερεύνηση του οικογενειακού ιστορικού, καθώς οι άνδρες ,που έχουν α΄βαθμού συγγενείας άρρενες με ιστορικό ΚΥΠ ή καρκίνου προστάτη, έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν και οι ίδιοι.
• Tην κλινική εξέταση, η οποία μπορεί να αποκαλύψει μια φίμωση της ακροποσθίας του πέους ή μια διατεταμένη κύστη, λόγω επίσχεσης ούρων.
• Tη δακτυλική εξέταση του προστάτη από το ορθό, η οποία είναι απαραίτητη και δεν πρέπει να παραλείπεται, καθώς παρέχει πολύ σημαντικές πληροφορίες για τη σύσταση του προστάτη (σκληρός ή μαλακός), για το μέγεθος του (διογκωμένος ή φυσιολογικός), για το σχήμα του (συμμετρικός ή ασύμμετρος), για το αν είναι επώδυνος ή ανώδυνος κατά την ψηλάφηση.
• Tο ειδικό προστατικό αντιγόνο PSA (Prostatic Specific Antigen), που γίνεται με μια απλή εξέταση αίματος, και πρέπει πάντα να συνεκτιμάται σε σχέση με τη δακτυλική εξέταση του προστάτη. Το PSA παράγεται από τον προστάτη, και πέρα από την ολική τιμή του (total PSA ), σημαντικές παράμετροι είναι η μεταβολή του στο χρόνο (PSA velocity), και το κλάσμα του ελεύθερου προς το ολικό PSA (ratio). Μια αυξημένη τιμή PSA μπορεί να οφείλεται , όχι μόνο σε καρκίνο προστάτη, αλλά και σε ένα διογκωμένο προστάτη, μια ουρολοίμωξη του προστάτη (προστατιτίδα), ή σε τοποθέτηση ουροκαθετήρα.
• Tο υπερηχογράφημα νεφρών-ουρητήρων-κύστεως προ και μετά ούρηση, που μας παρέχει πολύ σημαντικές πληροφορίες για την ανατομία ( μέγεθος προστάτη, θέση και μέγεθος νεφρών ), όσο και για τη λειτουργικότητα και τυχόν διαταραχές του ουροποιητικού συστήματος (λίθοι κύστης, κύστη προσπαθείας με δοκίδωση, διάταση και πιθανή απόφραξη των νεφρών, λίθοι νεφρών, υπόλειμμα ούρων).
Αντιμετώπιση
Εφόσον διαγνωσθεί καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, η οποία προκαλεί διαταραχές ούρησης κι αλλοιώνει την ποιότητα ζωής του ασθενούς, η θεραπευτική της αντιμετώπιση γίνεται είτε συντηρητικά με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής είτε χειρουργικά με τη μέθοδο TURIS, ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων.
1. Συντηρητική:
Στους ασθενείς με ήπια εώς μέτρια συμπτωματολογία χορηγείται φαρμακευτική αγωγή σε καθημερινή βάση.
2. Χειρουργική – Διουρηθρική Προστατεκτομή TURIS
Η οριστική και πιο αποτελεσματική θεραπεία για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, τόσο για τους ασθενείς που πλέον η φαρμακευτική αγωγή δεν τους βοηθά, όσο και για τους ασθενείς που κατά την αρχική διάγνωση παρουσιάζουν σοβαρές επιπλοκές (εκκολπώματα και δοκίδωση κύστης, λίθους στην κύστη, υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, έντονη συμπτωματολογία, μεγάλη κατακράτηση ούρων, επίσχεση ούρων, νεφρική ανεπάρκεια, υποτροπιάζουσα αιματουρία), είναι η διουρηθρική προστατεκτομή με το σύστημα TURIS (πλάσμα εξάχνωση ή διπολική διουρηθρική προστατεκτομή σε φυσιολογικό ορό ).
Είναι η πλέον σύγχρονη ενδοσκοπική μέθοδος εξαίρεσης του προστάτη δια της ουρήθρας, καθώς είναι σχεδόν αναίμακτη, κατάλληλη ακόμα και για ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά ( διακόπτονται για λίγες μέρες ), με παραμονή για ένα 24ωρο στο νοσοκομείο κι έξοδο χωρίς τον ουροκαθετήρα, και ταχύτερη επάνοδο στις δραστηριότητες .
Είναι κατάλληλη ακόμα και για προστάτες μεγάλου όγκου, αποφεύγοντας έτσι την ανοικτή χειρουργική επέμβαση, χωρίς να παρουσιάζονται επιπλοκές αντίστοιχες της παλαιότερης μεθόδου ( σύνδρομο TUR-P ), και δεν επηρεάζει καθόλου την στύση και την εγκράτεια του ασθενούς. Ένα ακόμα σημαντικό πλεονέκτημα της μεθόδου είναι ότι όλο το εξαιρεθέν προστατικό αδένωμα αποστέλλεται για βιοψία.
Τέλος, προστάτες μεγαλύτεροι των 200 κ.εκ. μπορούν να εξαιρέθουν με τη ρομποτική μέθοδο Da Vinci, λαπαροσκοπικά, αναίμακτα, και με πλήρη διατήρηση της εγκράτειας και της στύσης του ασθενούς, αποφεύγοντας την ανοιχτή διακυστική προστατεκτομή, που ήταν η επέμβαση εκλογής μέχρι και προ 15ετίας.
